Ở Mỹ, Trung tâm Kiểm soát và
Phòng ngừa Bệnh tật (Centers for Disease Control and Prevention)
cho biết hàng năm, Tử Thần Mùa Đông bắt đi hơn 700 người.
Một nhân viên của cơ quan này nói, trong khoảng thời gian
1979-1995, 12.368 người sống tại Mỹ đã qua đời vì khí lạnh, khi
nhiệt độ của cơ thể xuống thấp hơn mức có thể chịu đựng
(hypothermia). Tức cứ 1 triệu người, có 3 người Tử Thần Mùa Đông
đến viếng và đem đi.
Khi nhiệt độ trung tâm cơ thể ta (body core temperature) xuống
dưới 95 độ F (tức dưới 35 độ C), cơ thể ta sẽ không chịu đựng
được lâu. Lúc thân nhiệt xuống thấp đến mức ấy, ta sẽ run dữ lắm,
tay chân tê dại, mệt mỏi, thở nông đi, áp huyết xuống thấp, và
trí óc mất sáng suốt. Nếu tình trạng này kéo dài, ta tất sẽ lâm
nguy.
Tình trạng thân nhiệt hạ thấp như vậy có thể gây do việc ta ở
ngoài trời lạnh lâu quá, hoặc ra nơi nhiều gió máy. Ngay cả việc
tiếp xúc quá lâu với nước hay chất kim loại (metal), những thứ
dẫn truyền hơi lạnh, cũng khiến thân nhiệt ta dễ hạ thấp. Trong
nhà có sưởi ấm áp, khô ráo, ta thường không có vấn đề, trừ khi
rủi bị cúp điện nên sưởi tắt.
Chống khí lạnh
Như vậy, để tránh nguy hiểm do khí lạnh, vui hưởng lễ lạc mùa
Đông, và còn có dịp nhìn thấy cỏ cây thay áo mới trong mùa Xuân
tươi mát, ta cẩn thận:
- Trong nhà cần có sưởi, chúng ta chẳng nên tiếc tiền sưởi, ngày
ra vào co ro, đêm khó ngủ, có khi còn nguy hiểm. Mền điện cũng
là cách tốt giúp ta ấm áp ban đêm trong giường.
- Mỗi lần nảy ý định đi đâu ra khỏi nhà lâu, mở radio, truyền
hình, hoặc đọc báo xem tin thời tiết. Song đừng đặt hết lòng tin
vào họ, những người giữ việc tiên đoán thời tiết, nên bi thảm
hóa tình thế thêm một chút, vì nào ai biết rõ ý Trời, trời có
thể bất ngờ trở lạnh hơn họ tiên đoán, có khi còn mưa nữa đấy.
- Ăn mặc ấm áp. Nên mặc quần áo chống lạnh có nhiều lớp
(layered, insulated clothing), ít bị ẩm (bằng polypropylene hay
len), và lót một lớp chống gió bên ngoài (windproof outer
layer). Luôn nhớ mang theo đồ đi mưa, phòng khi trời trở, mưa
bất ngờ. Nếu có thể thu xếp, nên tránh ra ngoài khi trời đang
giông bão.
- Giữ quần áo cho khô. Quần áo ướt mất khả năng giữ nhiệt của
chúng, và cùng với gió, chúng khiến ta mau bị lạnh, run.
- Đội mũ hay quàng đầu cho ấm. Bạn có biết, đến 30-50% thân
nhiệt của ta bị mất qua da đầu, thế mới lạ.
- Tránh đừng hăng, vận động quá đáng, chảy mồ hôi nhiều. Khi ta
chảy mồ hôi, mồ hôi bốc hơi và làm cơ thể mất bớt nhiệt.
- Tìm chỗ trú nếu thấy lạnh, hay tự làm một chỗ trú để tránh khí
lạnh (trường hợp ở trong rừng, ...). Nếu cần, nên đốt lửa lên để
sưởi ấm.
- Ăn và uống nhiều hơn trong mùa lạnh. Mang theo thức ăn chứa
nhiều năng lượng (như những thỏi kẹo candy bars, trail mix), khi
ra ngoài vào những lúc mà thời tiết có vẻ bất thường, ta không
biết rõ lòng Trời. Nhưng nhớ tránh dùng cà-phê và rượu, những
thứ ăn cắp nhiệt lượng của cơ thể chúng ta. Rượu cho ta cảm giác
ấm hơn thực đấy, song nó làm nở những mạch máu gần ngay dưới da,
khiến nhiệt trong người ta thất thoát qua những mạch máu này
nhanh và nhiều hơn.
Ở những tiểu bang tuyết giá, ta cũng nhớ sửa soạn xe cộ, và hết
sức cẩn thận khi lái trên những con đường tuyết đã đóng thành đá
để tránh tai nạn. Có cái điện thoại di động trong người phòng
khi hữu sự, xe chết máy, gặp tai nạn, lao xuống hố, v.v., cũng
là một bảo đảm rất tốt.
Đi ngoài đường trơn trượt, nên mang giầy loại tốt, có đế cao su
bám đường giúp đỡ té ngã. Vồ ếch, té ngã chỏng gọng dễ gãy xương.
Các vị có tuổi khi ngã dễ gãy xương hông (hip fracture), có thể
đưa đến tử vong.
Khí lạnh mùa Đông biết giết người, ta nên cẩn thận, nhất là lúc
có việc ra ngoài. Trời đất đổi thay, mong Đông đến song không ở
lâu, và Xuân chóng lại, mang theo nắng ấm cùng những niềm hy
vọng mới.