Trang nhất
  Xã Luận
  Đọc Báo Trong Nước
  Truyện Ngắn
  Kinh Tế
  Âm vang sử Việt
  Tin Thể Thao
  Y Học
  Tâm lý - Xã hội
  Công Nghệ
  Ẩm Thực

    Diễn Đàn Biển Đông
Từ mai, Trung Quốc áp dụng luật cho phép bắt người nước ngoài trên biển
    Hình Ảnh Quê Nhà - Video Clip
Tạm dừng bơi lội, lặn ngắm san hô tại nhiều địa điểm ở Côn Đảo
    Tin Thế Giới
Thủ tướng Hungary nói về lý do Tổng thống Ukraine từ chối đề xuất ngừng bắn
    Tin Việt Nam
Thủ tướng Phạm Minh Chính thăm tổ hợp bán dẫn của Samsung
    Tin Cộng Đồng
Chuyện gì đã xảy ra trong thảm kịch 121 người chết ở Ấn Độ
    Tin Hoa Kỳ
Ông Biden lên tiếng sau màn khẩu chiến 'nảy lửa' với ông Trump
    Văn Nghệ
Hòa Minzy 'xinh như công chúa' đón tuổi mới, Văn Toàn nói 1 từ liền gây chú ý
    Điện Ảnh
Studio nhận bão chỉ trích, tẩy chay sau vụ Châu Bùi bị quay lén trong toilet
    Âm Nhạc
Tự hào là chính mình - Thông điệp tháng 6 kết nối nghệ sĩ và khán giả
    Văn Học
Một nam học sinh phao tin 'lộ đề thi tốt nghiệp THPT'

Thông Tin Tòa Soạn

Tổng biên tập:
Tiến Sĩ
Nguyễn Hữu Hoạt
Phụ Tá Tổng Biên Tập
Tiến Sĩ
Nhật Khánh Thy Nguyễn
Tổng Thư ký:
Quách Y Lành
   Âm vang sử Việt
Hồ Quý Ly - một hiện tượng lịch sử
Thất bại của Hồ Quý Ly có nguyên nhân của nó trong tổ chức và chỉ đạo chiến tranh và cả trong cải cách, nhưng đó là thất bại của một sự nghiệp anh hùng, của một con người anh hùng.

 



 


Vào cuối thế kỷ XIV, đất nước trong tình trạng rối ren, Nhà Trần đang trên con đường suy tàn, trong hoàn cảnh đó, Hồ Quý Ly – một quý tộc có thanh thế đã lấn át quyền lực nhà vua, đến năm 1400, tự lên ngôi lập ra một vương triều mới: Triều Hồ.

 

Hồ Quý Ly sinh năm Ất Hợi (1335) tự là Lý Nguyên, quê ở Đại Lại, Vĩnh Lộc (nay là xã Hà Đông, huyện Hà Trung). Về dòng dõi Hồ Quý Ly, sách “Đại Việt sử ký toàn thư” chép: “Tổ tiên Hồ Quý Ly là Hồ Hưng Dật, vốn là người Triết Giang bên Trung Quốc, thời Hậu Hán (947 – 950) được vua Hán cử sang làm Thái thú Châu Diễn (tức vùng Diễn Châu – Nghệ An). Đến thời loạn mười hai xứ quân, họ Hồ dời vào hương Bào Đột (nay là xã Quỳnh Lâm, Quỳnh Lưu, Nghệ An) và trở thành một trại chủ. Đến thời Lý, trong họ có người lấy công chúa Nguyệt Đích, sinh ra công chúa Nguyệt Đoan. Đời cháu thứ 12 của Hồ Hưng Dật là Hồ Liêm dời đến ở hương Đại Lại, Vĩnh Lộc, Thanh Hóa. Hồ Liêm làm con nuôi của Tuyên úy Lê Huấn rồi lấy họ Lê làm họ của mình. Hồ Quý Ly là cháu 4 đời của Lê Liêm, khi lên làm vua thì đổi lại họ Hồ”.

 

Mẹ Hồ Quý Ly là con gái Phạm Bân, một thầy thuốc giỏi người huyện Vĩnh Lộc, là quan Thái y dưới triều vua Trần Anh tông (1293 – 1314). Hồ Quý Ly có hai người cô trong họ lấy vua Trần Minh tông (1314 -1329), một bà sinh ra vua Trần Nghệ tông (1370 – 1372) được phong là Minh Từ Thái hậu, một bà sinh ra vua Trần Duệ tông (1372 – 1377) được phong là Đôn Từ Thái phi.

 

Hồ Quý Ly lấy con gái vua Trần Minh tông là công chúa Huy Ninh. Sau này, con gái đầu của ông là Khâm Thánh lại lấy vua Trần Thuận tông (1388 – 1389) sinh ra Trần Án. Năm 1399, Trần Án lên ngôi là Trần Thiếu Đế, được 2 năm bị giáng truất.

 

Vào năm Kỷ Dậu (1369) khi vua Trần Dụ tông mất, vua Trần Nghệ tông là người nhu nhược không điều khiển được triều chính phải trao cho Hồ Quý Ly nhiều quyền hành. Hồ Quý Ly được vua Trần tin dùng phong cho làm Khu mật Đại sứ, gia tước Trung Tuyên Hầu. Tháng Giêng năm Canh Ngọ (1390), sau khi tiêu diệt được vua Chiêm là Chế Bồng Nga, Hồ Quý Ly càng thao túng triều đình nhà Trần. Ông được con rể là vua Trần Thuận tông phong cho chức “Nhập nội phụ chính Thái sư, Bình chương quân quốc trọng sự, Tuyên Trung vệ quốc đại vương”, được đeo lân phủ vàng. Với vị thế đó, Hồ Quý Ly dần nắm những vị trí then chốt trong triều và quân đội.

 

Tháng hai năm Canh Thìn (1400), Hồ Quý Ly tự lên làm vua đặt niên hiệu là Thánh Nguyên, lấy Quốc hiệu là Đại Ngu, đổi lại họ thành họ Hồ. Làm vua được 10 tháng, bắt chước tục nhà Trần, Hồ Quý Ly nhường ngôi cho con thứ là Hồ Hán Thương rồi làm Thái Thượng Hoàng cùng trông coi việc nước.

 

Trong khoảng 35 năm nắm quyền chính ở triều Trần và triều Hồ, Hồ Quý Ly từng bước tiến hành một cuộc cải cách rộng lớn về mọi mặt.

 

Về mặt hành chính: Hồ Quý Ly đổi các lộ ra làm các trấn, đặt thêm các chức An phủ phó sứ cùng các chức phó khác ở châu huyện. Ở các lộ thì đặt các chức quan như Đô hộ, Đô thống, Thái thú quản các việc quân sự và dân sự.

 

Về mặt chính trị: Hồ Quý Ly tìm cách gạt bỏ dần các thế lực thân cận triều Trần và tăng cường quyền lực chính quyền mới, tập trung quyền hành vào tay cá nhân. Năm 1397, Hồ Quý Ly cho xây dựng kinh đô mới ở động An Tôn (Thành Tây Đô), bắt vua Trần dời đô để thực hiện việc thoán đoạt và xây dựng căn cứ đề phòng trường hợp bị lật đổ.

 

Về mặt quân sự: Nhà Hồ ra sức tăng cường lực lượng quân đội về mặt số lượng, cách tổ chức và trang bị. Hồ Quý Ly đã cho định lại biên chế, chỉnh đốn quân đội về mặt tổ chức. Ông chủ trương cải tiến vũ khí và trang bị như mở xưởng rèn đúc vũ khí, tuyển các thợ giỏi vào các công xưởng quân sự. Trước họa xâm lăng, Hồ Quý Ly coi trọng công cuộc phòng thủ đất nước. Nhiều công trình kỹ thuật quân sự khá lớn được xây dựng như Thành Nhà Hồ, Thành Đa Bang và cả hệ thống công trình quy mô dài gần 400km từ núi Tản Viên men theo sông Đà, sông Hồng...

 

Về mặt kinh tế: Cải cách quan trọng nhất của Hồ Quý Ly là phép hạn điền, hạn nô, phát hành tiền giấy “Thông Bảo hội sao” và đổi mới chế độ thuế khóa. Đó là những cải cách tiến bộ nhằm tước giảm thế lực của quý tộc nhà Trần, giải quyết tình trạng kiệt quệ về tài chính của triều đình. Theo phép hạn điền, trừ Đại vương và Trưởng công chúa, mỗi chủ đất chỉ được giữ 10 năm trở xuống, sổ sách phải sung công, nghĩa là khôi phục sở hữu Nhà nước về ruộng đất. Ai có tội được phép lấy ruộng mà chuộc tội.

 

Về mặt văn hóa giáo dục: Quá trình cải cách giáo dục của Hồ Quý Ly kéo dài 15 năm từ 1392 đến 1406. Trong cả thời kỳ tham chính và chấp chính. Khi có vị trí cao ở triều nhà Trần, Hồ Quý Ly đưa ra những cải cách được bắt đầu từ chủ trương làm sách “Minh Đạo” vào tháng 12 năm 1392. Sách gồm 14 thiên, đưa ra những kiến giải xác đáng về Khổng Tử và những nghi vấn có căn cứ về sách Luận ngữ, một trong những tác phẩm kinh điển của Nho giáo.

 

Hồ Quý Ly có hoài bão xây dựng một nền văn hóa dân tộc. Ông trọng chữ Nôm, dịch thiên Vô Dật trong sách Thượng Thư ra chữ Nôm để dạy quan gia (vua Thuận tông). Năm 1396, dịch sách Kinh Thi ra chữ Nôm cho hậu phi và cung nhân học. Ông chủ trương quy định cụ thể nội dung và hình thức cho việc thi cử. Chủ trương bỏ lối viết ám cổ văn và đưa tính (toán) vào nội dung thi. Trong kỳ thi Thái học sinh năm 1400 lấy 20 người đỗ đạt, trong đó có Nguyễn Trãi, Lý Tử Tấn, Nguyễn Mộng Tuân... là những người có tài, có chí nổi tiếng sau này. Năm 1397, Hồ Quý Ly cho mở trường ở các châu, phủ thuộc các lộ Kinh Bắc, Sơn Nam, Hải Đông gồm hầu hết miền đồng bằng và duyên hải vùng Bắc bộ ngày nay.

 

Về mặt xã hội: Hồ Quý Ly cho mở “Quảng tế thư” như một loại bệnh viện công chữa bệnh bằng châm cứu. Lại cho lập kho “Thường Bình” một loại kho nhằm bình ổn giá cả giúp cho nông dân nghèo. Ban hành cân, thước, đấu để thống nhất đo lường góp phần làm tăng thêm giá trị văn minh trong đời sống xã hội.

 

Về kiến trúc xây dựng: Tuy với mục đích chính trị song Hồ Quý Ly đã để lại một số công trình đồ sộ, có ý nghĩa về văn hóa, nghệ thuật trên đất Thanh Hóa. Đó là đàn tế Nam Giao, Cung Bảo Thanh (Ly Cung) và đặc biệt là Thành Nhà Hồ - một công trình kiến trúc bằng đá đồ sộ bậc nhất ở nước ta.

 

Là nhân vật lịch sử tiến bộ trong lịch sử Việt Nam, có những chính sách tiến bộ nhưng Hồ Quý Ly lại không có khả năng đoàn kết lực lượng để thi hành chính sách của ông cho nên đã thất bại. Trong cuộc kháng chiến chống quân Minh, Hồ Quý Ly có sai lầm trong tổ chức và chỉ đạo chiến tranh, cả chiến lược và chiến thuật mà nhân tố quan trọng có ý nghĩa quyết định là không đoàn kết được toàn dân đánh giặc và thực hiện cuộc chiến tranh nhân dân yêu nước chống ngoại xâm.

 

Đánh giá về những cải cách của Hồ Quý Ly và sự thất bại của triều Hồ, Giáo sư sử học Phan Huy Lê đã viết trong tạp chí Nghiên cứu lịch sử số 5 (264) – 1992 như sau: “Thất bại của Hồ Quý Ly có nguyên nhân của nó trong tổ chức và chỉ đạo chiến tranh và cả trong cải cách, nhưng đó là thất bại của một sự nghiệp anh hùng, của một con người anh hùng”.
DanQuyen.com
    Phản Hồi Của Độc Giả Về Bài Viết
Họ và Tên
Địa chỉ
Email
Tiêu đề
Nội dung
Gửi cho bạn bè Phản hồi
Các bài viết mới:
    Bản đúc nổi trên đỉnh đồng ở Huế được ghi danh di sản tư liệu thế giới (08-05-2024)
    Sự tích về chúa Nguyễn Ánh và núi Bà Đen (18-02-2024)
    Chuyến thám hiểm dãy Trường Sơn của bác sĩ Yersin 133 năm trước (14-02-2024)
    Thêm 29 hiện vật, nhóm hiện vật được công nhận là Bảo vật Quốc gia (18-01-2024)
    Tặng thưởng Huân chương Dũng cảm cho 'thủ lĩnh' nhóm cứu hộ FAS Angel (26-12-2023)
    Bolero trở thành Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại (06-12-2023)
    Bảo tồn nghề truyền thống của người Tày gắn với phát triển du lịch cộng đồng (27-11-2023)
    Dòng chảy văn hóa Việt trong thiết kế nội thất (21-10-2023)
    Hội thảo đẩy mạnh sự phát triển võ cổ truyền Việt Nam (03-08-2023)
    Phát hiện khẩu súng thần công dài gần 2 m thời triều Nguyễn (16-07-2023)
    Di sản Thế giới đầu tiên tại Việt Nam được UNESCO vinh danh, giờ ra sao? (17-06-2023)
    Hành trình 30 năm Di sản văn hóa Huế hội nhập thế giới (15-06-2023)
    Khai mạc hội Gióng - Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại (26-05-2023)
    Thành kính lễ Giỗ Tổ Hùng Vương tại Liên bang Nga (29-04-2023)
    Festival nghề truyền thống Huế 2023: Tôn vinh tinh hoa nghề bún (29-04-2023)
    Sắc phong Việt Nam bị rao bán tại Trung Quốc: Các bên tiếp tục phối hợp xử lý (20-04-2023)
    Mở lối cho việc trùng tu biệt thự Pháp cổ xuống cấp tại Hà Nội (15-04-2023)
    Ông Mai Hữu Tín tiếp tục được bầu Chủ tịch Vovinam Việt Nam (15-04-2023)
    Sắc phong của Việt Nam có thể bị rao bán ở Trung Quốc, Bộ VHTT&DL lên tiếng (12-04-2023)
    UNESCO 'hiến kế' cho Hà Nội bảo tồn và phát huy giá trị di sản (27-03-2023)
Các bài viết cũ:
    Quân thủy hùng mạnh và chủ quyền biển đảo triều Lê (28-02-2015)
    Những chuyện lý thú về loài dê trong lịch sử Việt Nam (27-02-2015)
    Sức mạnh hỏa khí của quân đội Đại Việt (26-02-2015)
    Những vị vua Việt lên ngôi ngày Tết Nguyên Đán (25-02-2015)
    Chính sử nhà Nguyễn viết gì về 'kẻ tử thù' Quang Trung? (24-02-2015)
    Từ Hải có phải là hình ảnh của Quang Trung - Nguyễn Huệ? (23-02-2015)
    Chống phương Bắc đồng hóa - cuộc đấu tranh vĩ đại của dân tộc Việt (22-02-2015)
    Những nghi án cung đình không lời giải trong lịch sử Việt Nam (13-02-2015)
    Chiến công hiển hách của hoàng tử Đại Việt trên đất Triều Tiên (10-02-2015)
    Giải oan cho 'bạo chúa' Lê Long Đĩnh (07-02-2015)
    Trả lại vị trí lịch sử xứng đáng cho Ngô Thì Nhậm (04-02-2015)
    Thảm kịch của vị vua duy nhất chết trận trong sử Việt (02-02-2015)
    Trương Định – thủ lĩnh vĩ đại của nghĩa quân chống Pháp (30-01-2015)
    Cần nhìn nhận nhà Mạc là một vương triều chính thức (26-01-2015)
    Đông Kinh Nghĩa Thục, thử nhìn từ một góc độ khác (25-01-2015)
    Âm mưu trù yểm chấn động hậu cung nhà Trần (20-01-2015)
    Những cuộc tình 'loạn luân' trong cung đình chấn động sử Việt (15-01-2015)
    Nguồn gốc lịch sử của tên gọi quần đảo Trường Sa (14-01-2015)
    Nhà Thanh của Trung Quốc từng muốn dùng thợ mỏ chiếm Việt Nam (13-01-2015)
    Các vua triều Nguyễn đã chống nạn cờ bạc như thế nào? (11-01-2015)
 
"Hoàng Sa, Trường Sa là của Việt Nam".

Chuyển Tiếng Việt


    Truyện Ngắn
48 Giờ Yêu Nhau


   Sự Kiện

Lời Di Chúc của Vua Trần Nhân Tôn

 
Copyright © 2010 DanQuyen.com - Cơ Quan Ngôn Luận Người Việt Hải Ngoại
Địa Chỉ Liên Lạc Thư Tín:
E-mail: danquyennews@aol.com
Lượt Truy Cập : 153913871.