Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern diễn ra trong bối cảnh Quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - New Zealand phát triển tốt đẹp và hiệu quả ngay cả trong thời gian đại dịch. Nổi bật là việc trao đổi đoàn và tiếp xúc cấp cao tiếp tục được duy trì.

Nhận lời mời của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern sang thăm chính thức Việt Nam từ ngày 14-17/11/2022. Đây là chuyến thăm chính thức đầu tiên của Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern tới Việt Nam kể từ khi bà Jacinda Ardern được bổ nhiệm làm Thủ tướng.

Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern diễn ra trong bối cảnh Quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam - New Zealand phát triển tốt đẹp và hiệu quả ngay cả trong thời gian đại dịch. Nổi bật là việc trao đổi đoàn và tiếp xúc cấp cao tiếp tục được duy trì.

Việt Nam và New Zealand thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 19/6/1975. Hai nước thiết lập quan hệ Đối tác Toàn diện (9/2009); ký Chương trình Hành động giai đoạn 2013-2016 triển khai quan hệ Đối tác Toàn diện (2013), ra Tuyên bố chung về tăng cường và làm sâu sắc hơn quan hệ Đối tác Toàn diện hướng tới Đối tác Chiến lược (3/2015); tái khẳng định tinh thần hướng tới Đối tác Chiến lược trong chuyến thăm New Zealand của Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh (01- 03/12/2016); ký Chương trình Hành động giai đoạn 2017-2020 bên lề Hội nghị Cấp cao APEC 2017; chính thức nâng cấp quan hệ lên Đối tác Chiến lược dịp Hội đàm cấp cao trực tuyến giữa Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern (22/7/2020) và ký Chương trình Hành động triển khai quan hệ Đối tác Chiến lược 2021 – 2024 (12/2021).

New Zealand luôn khẳng định coi trọng quan hệ với Việt Nam; coi Việt Nam là nhân tố quan trọng trong chính sách đối với khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Ngày 10/11/2020, New Zealand công bố khoản cứu trợ khẩn cấp trị giá 170.000 NZD cho đồng bào chịu ảnh hưởng lũ lụt tại miền Trung nước ta.

Trao đổi đoàn gần đây, về phía New Zealand có: Toàn quyền Jerry Mateparae (8/2013); Thủ tướng John Key (7/2010 và 11/2015); Thủ tướng Jacinda Ardern (dự HNCC APEC 11/2017); Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Tài chính Bill English thăm làm việc (9/2013); Bộ trưởng Ngoại giao Murray McCully thăm làm việc (2010, 2012, 2014, 4/2017); Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Damien O’Connor (8/2018); Thứ trưởng Ngoại giao và Thương mại Vangelis Vitalis (10/2018). Thủ tướng Jacinda Ardern có kế hoạch thăm chính thức Việt Nam kết hợp dự Cấp cao ASEAN – New Zealand (06-08/4/2020), tuy nhiên, chuyến thăm bị hoãn vì tình hình dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp.

Về phía Việt Nam có: Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh (9/2009), Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (4/2012), Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng (3/2015); Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc (3/2018); Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh (11/2016); Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng (11/2019); Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn (9/2022).

Các cơ chế song phương, tham khảo Chính trị (lần thứ 12, ngày 13/5/2021), Ủy ban Hỗn hợp về Kinh tế và Thương mại, Đối thoại Chính sách Quốc phòng, Đối thoại nông nghiệp được tổ chức đều, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao (9/2022).

Về kinh tế, thương mại, đầu tư: Việt Nam là đối tác lớn thứ 16 của New Zealand. Kim ngạch thương mại hai chiều tăng đều qua các năm, từ 300 triệu USD năm 2009 tới 750 triệu USD năm 2013 (tốc độ tăng bình quân khoảng 20%/năm). Năm 2021 đạt xấp xỉ 1,3 tỷ USD, tăng 26,7% so với năm 2020. 9 tháng đầu năm 2022 đạt 1,1 tỷ USD, tăng 13,6% so với cùng kỳ năm 2021. Hai bên đã tổ chức thành công kỳ họp lần thứ 7 Ủy ban Hỗn hợp về Kinh tế - Thương mại Việt Nam – New Zealand theo hình thức trực tuyến (10/2020).

Về đầu tư, tính đến tháng 10/2022, New Zealand có 49 dự án đầu tư với tổng số vốn 210,18 triệu USD, đứng thứ 39/139 quốc gia và lãnh thổ có đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam. Việt Nam có 11 dự án đầu tư tại New Zealand với tổng vốn đăng ký 38,4 triệu USD.

Về ODA, New Zealand dành cho Việt Nam nguồn ODA ổn định và tăng dần theo từng năm, từ 3,2 triệu NZD (tương đương 2,3 triệu USD) năm tài khóa 2003-2004 lên tới 10,5 triệu NZD (khoảng 7,4 triệu USD) năm tài khóa 2012-2013; 26,66 triệu NZD (tương đương 18,6 triệu USD) giai đoạn 2015-2018; tập trung vào các lĩnh vực phát triển nguồn nhân lực, giáo dục đào tạo, phát triển nông nghiệp-nông thôn bền vững. New Zealand cam kết dành cho Việt Nam 26,7 triệu NZD ODA không hoàn lại cho giai đoạn 0/1/7/2021-30/6/2024 (tương tự giai đoạn 2018-2021).

Về An ninh, quốc phòng: Hai bên duy trì trao đổi đoàn, hợp tác chia sẻ thông tin trong khuôn khổ Thỏa thuận song phương. New Zealand hỗ trợ Việt Nam tổ chức các khóa tập huấn về chống khủng bố, kỹ thuật hình sự và điều tra, phòng chống tội phạm rửa tiền, tội phạm công nghệ cao, y tế cứu thương chiến thuật. Hai bên hợp tác chặt chẽ trong khuôn khổ Interpol cũng như Tuyên bố chung ASEAN – New Zealand năm 2005 về hợp tác chống khủng bố quốc tế. Hai bên tiếp tục triển khai chương trình hỗ trợ đào tạo, nhất là tiếng Anh chuyên ngành gìn giữ hòa bình, duy trì các chuyến thăm của tàu hải quân và cơ chế Đối thoại Quốc phòng song phương.

Về Giáo dục đào tạo: Hiện nay, có khoảng 2.700 học sinh, sinh viên Việt Nam đang theo học tại New Zealand. Mỗi năm khoảng 25 cán bộ các bộ, ngành Việt Nam thụ hưởng học bổng ELTO, ELTSO và ASEAN do Chính phủ New Zealand đài thọ. Hai nước đã ký Thỏa thuận Hợp tác giáo dục giai đoạn 2015-2020 (8/2015), Kế hoạch hợp tác chiến lược Việt Nam – New Zealand về giáo dục giai đoạn 2018-2020 (11/2018). New Zealand tiếp tục cấp học bổng cho Việt Nam với 30 suất học bổng/năm cho các chương trình đào tạo Thạc sỹ và Tiến sỹ, duy trì Chương trình đào tạo tiếng Anh cho cán bộ, quan chức cao cấp Việt Nam. Nhân dịp Hội đàm cấp cao trực tuyến (7/2020), hai bên đã ký Kế hoạch hợp tác chiến lược về giáo dục.

Việt Nam và New Zealand đều là thành viên của các tổ chức, diễn đàn khu vực, quốc tế, như Liên hợp quốc, Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC)… và phối hợp trong một số cơ chế hợp tác của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Bộ trưởng Ngoại giao New Zealand Nanaia Mahuta (N.Ma-hu-ta) từng khẳng định, New Zealand chia sẻ quan điểm với Việt Nam về một khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương hòa bình, ổn định, phát triển bao trùm, với ASEAN đóng vai trò trung tâm.

Hai bên đã dành cho nhau sự ủng hộ mạnh mẽ khi Việt Nam giữ vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020 và Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2020-2021, cũng như khi New Zealand đảm nhiệm trọng trách chủ nhà APEC năm 2021. Đều mong muốn đẩy mạnh hội nhập kinh tế khu vực, hai bên cũng phối hợp chặt chẽ nhằm thực thi hiệu quả Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP).

Chương trình hành động Việt Nam-New Zealand giai đoạn 2021-2024 đang được hai nước thực hiện nhằm tăng cường hợp tác trên mọi lĩnh vực. Quan hệ Đối tác chiến lược Việt Nam-New Zealand ngày càng đi vào chiều sâu, rộng mở và thực chất hơn sẽ đem lại lợi ích thiết thực cho người dân hai nước, đóng góp vào hòa bình, ổn định và thịnh vượng của mỗi nước, cũng như của khu vực và thế giới.

Chuyến thăm chính thức Việt Nam của Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern sẽ góp phần củng cố tin cậy chính trị, thúc đẩy hợp tác nhiều mặt giữa hai nước như chính trị-ngoại giao, quốc phòng-an ninh, kinh tế, đầu tư, lao động, giáo dục, công nghệ, biến đổi khí hậu, chuyển đổi số…/.