Thiếu phụ Nam Xương, ai giải oan cho nàng? | Âm Nhạc | DanQuyen.com - Cơ Quan Ngôn Luận Người Việt Hải Ngoại

  Trang nhất

  Xã Luận

  Đọc Báo Trong Nước

  Truyện Ngắn

  Kinh Tế

  Âm vang sử Việt

  Tin Thể Thao

  Y Học

  Tâm lý - Xã hội

  Công Nghệ

  Ẩm Thực

    Diễn Đàn Biển Đông

Phản đối mạnh mẽ mọi hoạt động xâm phạm chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa

    Hình Ảnh Quê Nhà - Video Clip

Phát hiện hang động núi lửa mới tại Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông

    Tin Thế Giới

Giải pháp thay thế cho tư cách thành viên NATO của Ukraine

    Tin Việt Nam

Thủ tướng đề nghị WEF tổ chức Diễn đàn Kinh tế thế giới tại TP.HCM

    Tin Cộng Đồng

Cháy khách sạn khiến 66 người chết ở Thổ Nhĩ Kỳ

    Tin Hoa Kỳ

Ông Biden để lại cho Tổng thống Donald Trump bức thư 'truyền cảm hứng'

    Văn Nghệ

Bộ Văn hóa vinh danh 'Anh trai vượt ngàn chông gai', 'Anh trai say hi'

    Điện Ảnh

Nam diễn viên Vbiz khiến vợ nhập viện hai lần sau khi cưới, nghe lý do mới bất ngờ

    Âm Nhạc

MC Anh Tuấn gây sốt

    Văn Học

Địa phương có nhiều học sinh giỏi quốc gia nhất năm 2025

Thông Tin Tòa Soạn

Tổng biên tập:
Tiến Sĩ
Nguyễn Hữu Hoạt
Phụ Tá Tổng Biên Tập
Tiến Sĩ
Nhật Khánh Thy Nguyễn
Tổng Thư ký:
Quách Y Lành

Âm Nhạc

Thiếu phụ Nam Xương, ai giải oan cho nàng?

Truyện Thiếu phụ Nam Xương là một bi kịch xuất phát từ sự ghen tuông nông nỗi khiến cho người phụ nữ đoan chính phải chịu oan khuất, nhục nhã. Không chỉ trong thơ, trong truyện, âm nhạc cũng tìm đến sự đồng cảm sẻ chia nỗi đau với người phụ nữ này.

Bìa đĩa nhạc Thiếu phụ Nam Xương.

Trời xanh có thấu?

Truyện kể rằng ở nước ta vào thời xa xưa có người con gái đẹp người, đẹp nết tên là Vũ Thị Thiết quê huyện Nam Xương (Hà Nam). Đến tuổi cập kê, nàng lấy người chồng họ Trương. Lúc nàng mới có thai thì trong nước xảy ra cảnh chiến tranh. Anh chồng được lệnh nhập ngũ, làm lính thú phương xa.

Đứa bé trai sinh ra được đặt tên là Đản. Nhà chỉ có hai mẹ con hủ hỉ. Mỗi tối, khi đèn được thắp lên, nàng thường chỉ bóng mình trên vách mà bảo: “Bố con đấy !”. Dần dần, chiếc bóng ấy trở nên thân thuộc với đứa bé, nàng dạy con chào hỏi cha trước khi đi ngủ...

Ít lâu sau, đất nước thanh bình và chàng Trương được trở về, khi ấy thằng bé đã chập chững biết nói. Niềm vui được gặp vợ con bị dập tắt ngay, khi đứa bé nói: “Ông cũng là bố Đản sao? Nhưng sao ông lại biết nói? Bố kia của Đản chỉ đến vào ban tối, nhưng bố không nói gì. Mẹ Đản đi thì bố cũng đi, mẹ Đản ngồi thì bố cũng ngồi...”.

Chàng Trương nghi ngờ vợ ngoại tình, mắng nhiếc thậm tệ và đuổi đi. Bị oan ức, lại không biết biện bạch ra sao, nàng lao xuống dòng sông Hoàng Giang (địa phận Nam Xương) tự tận... Còn lại hai cha con. Đến tối thắp đèn lên, đứa bé mới chỉ cái bóng chàng Trương trên vách và nói rằng: “Đấy, bố Đản về đấy !”. Chàng Trương lúc đó mới hiểu ra, nhưng đã muộn. Dân chúng biết chuyện người đàn bà tiết nghĩa chết oan, bèn lập miếu thờ.

Vua Lê Thánh Tông (1460-1497) tuần thú đi qua miếu, đã làm một bài thơ vịnh rất nổi tiếng, được khắc vào bia năm 1471, và truyền tụng đến ngày nay, đó là bài Vịnh miếu vợ chàng Trương:

Nghi ngút đầu ghềnh tỏa khói hương

Miếu ai như miếu vợ chàng Trương

Ngọn đèn dầu tắt đừng nghe trẻ

Làn nước chi cho lụy đến nàng

Chừng quả có đôi vừng nhật nguyệt

Giải oan chi mượn đến đàn tràng

Qua đây mới biết nguồn cơn ấy

Khá trách chàng Trương khéo phũ phàng.

"Lòng trinh muôn đời, muôn kiếp"

Nhạc sĩ Thẩm Oánh.

Nhạc sĩ Thẩm Oánh sáng tác truyện ca Thiếu phụ Nam Xương vào năm 1950 tại Hà Nội (ghi theo trên bìa 4 bản nhạc rời do Nhà xuất bản Tinh Hoa - Huế xuất bản).

Thẩm Oánh tên thật là Thẩm Ngọc Oánh, sinh năm 1914 tại Hà Nội. Ông là một trong những người Việt Nam đầu tiên gầy dựng nên nền “âm nhạc cải cách” (sau này gọi là tân nhạc).

Nếu như giới nghiên cứu âm nhạc thường lấy năm 1938 (năm ra đời ca khúc Kiếp hoa của Nguyễn Văn Tuyên) làm cột mốc ra đời của tân nhạc thì năm 1937 ông đã có 3 bài hát Khúc yêu đương, Đôi oanh vàng và Xuân về.

Cũng trong năm 1937, ông và nhạc sĩ Dương Thiệu Tước thành lập nhóm Myosotic gồm 9 người, ngoài hai ông ra còn có: Nguyễn Trần Dư, Phạm Văn Chừng, Đoàn Văn An, Simon, Nguyễn Thiện Tơ, Nguyễn Văn Phán và Tô Anh Đào (sau này là vợ của Thẩm Oánh).

Ngày 13-9-1938, nhóm Myosotic đã biểu diễn những nhạc phẩm của Thẩm Oánh và Dương Thiệu Tước tại Nhà hát lớn Hà Nội để gây quỹ giúp Hội Ánh sáng xây dựng “Nhà rẻ tiền” cho người nghèo.

Nhạc sĩ Nguyễn Hiền nhớ lại: “Hình ảnh hai nhạc sĩ Thẩm Oánh và Dương Thiệu Tước bận đồ Smoking hay Spencer ra trước công chúng đã tượng trưng cho mẫu người thanh niên hào hoa thời đại ở thành phố ngàn năm văn vật trong phong trào tài hoa son trẻ giữa thập niên 30...”.

Thẩm Oánh là tác giả của nhiều bài hát quen thuộc như: Nhà Việt Nam, Tôi bán đường tơ, Nhớ nhung... Ông mất năm 1994 tại Mỹ. Nhiều người cho rằng các ca khúc của Thẩm Oánh rất kén người hát, người nghe. Ở Thiếu phụ Nam Xương, tiết tấu của bài hát chậm, rải đều theo lối tự sự:

Ai đời còn nhớ chăng? Xóm Nam Xương có một nàng

Lòng trinh muôn đời muôn kiếp mang đến tuyền đài cam ức ôm hờn...

Lời bài hát dài bởi có đến 2 phiên khúc, ở cả 2 đoạn nhạc điệu chỉ dồn dập, rộn ràng diễn tả lời con trẻ: "... Thằng bé la lên: "Không, không, bố tôi đêm tối mới về; không, không bố tôi đêm tối mới về; không không bố tôi đêm tối mới về”... rồi tiết điệu lại trở về chậm rãi, đớn đau, giằng xé: “... Ôi nghi oan, ôi ly tao đau đớn cho nhà, chua xót cho nhau chim thương lìa đàn..."

Nhạc sĩ Thẩm Oanh cùng vợ chụp tại thác Prenn Đà Lạt.

Tuy kén người nghe, nhưng bài hát này lại được khá nhiều ca sĩ nổi tiếng thể hiện, trong đó phải kể đến nữ danh ca Thái Thanh và đặc biệt nữ ca sĩ Hoàng Oanh trước khi hát đã ngâm trọn bài thơ của vua Lê Thánh Tông nói trên (ngâm thơ trước khi hát là nghề của nàng).

Câu chuyện đau lòng này đã xảy ra mấy trăm năm nhưng vẫn là nguồn cảm hứng, khơi gợi sự sáng tạo với lớp nghệ sĩ đương đại, nhạc sĩ Vũ Quốc Bình có ca khúc Người thiếu phụ Nam Xương được thể hiện bởi ca sĩ 8X Nguyễn Thiên Sơn Ca, bài hát mang hơi thở hiện đại nên rất được các bạn trẻ ưa thích:

Trăng treo đầu non sương lạnh rơi nghe lời ru ôi thật buồn. Ru câu chuyện xưa phương trời Nam có người trai vui chiến trường nơi làng quê chinh phụ mong ai trở về... Một người đi mãi mãi với tiếng khóc hận lòng gởi cho mây ngàn, một người ôm con cô đơn bên đèn từng đêm quạnh vắng...

Ngoài ra, thiếu phụ Nam Xương còn hóa thân vào các show truyền hình: Cặp đôi hoàn hảo 2015 (với trích đoạn cải lương do Vân Trang và Quốc Đại trình diễn), Bước nhảy Hoàn vũ 2016 (Khả Ngân biểu diễn). Đặc biệt đạo diễn người Pháp gốc Việt Trần Anh Hùng (sinh 1962) đã làm bộ phim ngắn Thiếu phụ Nam Xương (La Femme Mariée de Nam Xuong) vào năm 1987, được đánh giá tốt nghiệp hạng xuất sắc của Trường École Louis-Lumière (Pháp).

DanQuyen.com

Phản Hồi Của Độc Giả Về Bài Viết